UG Health

Tình hình an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) đang diễn ra hết sức phức tạp, rõ nhất là từ cuối năm 2007 đến nay liên tục xảy ra các vụ ngộ độc thức ăn, tiêu chảy cấp... Hơn nữa việc sử dụng bừa bãi hóa chất bảo vệ thực phẩm, dư lượng kim loại nặng, dư lượng phoóc môn, dư lượng kháng sinh trong các nông sản thực phẩm, thức ăn chế biến sẵn, các thực phẩm nhập lậu hay hàng được phép nhập nhưng chưa được kiểm soát ... khiến cho việc ATVSTP càng trở nên khó kiểm soát.

Loạn hóa chất trong thực phẩm

Những năm gần đây, người tiêu dùng không khỏi ngỡ ngàng về các loại rau trái mùa như bắp cải, xúp lơ,... thường chỉ có vào mùa đông nhưng lại được bán rất nhiều, xanh mơn mởn vào mùa hè hay rau muống ngon thường chỉ có vào mùa hè nay vào mùa đông giá rét vẫn có những bó rau ngon, hay các loại trái cây được bán quanh năm, hầu hết là do những người nông dân trồng trọt sử dụng các loại thuốc kích thích sinh trưởng không có nguồn gốc để tăng gia sản xuất, nhiều cửa hàng lén lút kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục.

Một số trại chăn nuôi lợn sử dụng chất tăng trọng dạng siêu thịt khiến cho người tiêu dùng tưởng là thịt ngon.

Các nhà hàng, quán nhậu lại sử dụng các loại gia vị không có nguồn gốc xuất xứ để chế biến món ăn như gia vị lẩu, dầu hào, nước tạo màu, dầu ớt, gia vị tẩm ướp đồ nướng, bơ lạc ngô kem, sốt mayonnaise, cà chua hộp, bột chiên,... và các "bí kíp" riêng chỉ có nhà hàng mới biết.

Nhiều hàng ăn chế biến thức ăn không bảo đảm vệ sinh, khu nấu nướng, rửa bát ngay sát nhà vệ sinh, cống rãnh; các quán hàng, thức ăn không có vật dụng che đậy để tránh ruồi bâu, bụi bám, người bán hàng dùng tay bốc hàng, không sử dụng găng tay,...

Thói quen... thờ ơ

Hầu hết, người dân không phải không biết về vấn đề ATVSTP mà họ dễ dãi trong ăn uống, thói quen ăn uống bừa bãi, trước khi ăn uống không rửa tay, ăn hoa quả chưa rửa, thậm chí có người uống nước lã không cần đun sôi... Họ không thấy sợ khi chưa bị bệnh hoặc chưa ý thức được mức độ nguy hiểm của những thức ăn không bảo đảm ATVSTP.

Có thể nói trong vài năm qua, Nhà nước ta đã đạt được một số thành tựu nhất định, đầu tư cho chương trình mục tiêu ATTP, hình thành hành lang pháp lý về kiểm soát thực phẩm từ trang trại đến bàn ăn. Quốc hội đã có pháp lệnh, Chính phủ đã có nghị định, các liên bộ đã có thông tư, các bộ ngành đã có quy định tiêu chuẩn. Về cơ bản đã hình thành một hành lang pháp lý tương đối đầy đủ kiểm soát ATVSTP.

Cục ATVSTP, Cục Bảo vệ thưc vật, Cục Thú y liên tục ra quân xử lý gắt gao các cơ sở, nhà hàng, cửa hàng, gánh hàng rong vi phạm, nhưng kiểm tra xong, việc mất ATVSTP vẫn tái diễn. Chỉ trong một buổi kiểm tra của liên ngành ATVSTP đã có 10/12 nhà hàng tại một phố ẩm thực ở Hà Nội phải đóng cửa vì không bảo đảm ATVSTP. Tại các chợ, trên các con đường, loa phường cứ ra rả phát đi phát lại những bản tin về ATVSTP, phòng chống các bệnh dịch, tiêu chảy cấp song những người bán hàng và thực khách vẫn thờ ơ. Thậm chí, cán bộ chức năng, cán bộ phường đến tận nơi, gõ cửa từng nhà phát các tờ rơi về ATVSTP, chống bệnh dịch nhưng có gia đình còn từ chối không nhận hay có nhận cũng vứt đó không đọc.

Các cơ sở chăn nuôi, buôn bán thức ăn cho gia súc, gia cầm cũng được các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm, xử phạt những nơi vi phạm nhưng với người chăn nuôi và các điểm bán thức ăn chăn nuôi nhỏ lẻ thì cơ quan chức năng chưa thể kiểm tra, xử lý được hết.

Và hậu quả là...

Theo tài liệu của Cục ATVSTP (Bộ Y tế), chỉ tính 3 tháng đầu năm 2008, cả nước đã xảy ra 25 vụ ngộ độc thực phẩm so với cùng kỳ năm 2007 là 53 vụ, để lại hậu quả nặng nề cho 924 nạn nhân (cùng kỳ năm 2007 là 1421 người mắc), trong đó có 9 người tử vong (cùng kỳ năm 2007 là 22 người). Hầu hết đều do các nguyên nhân: vi sinh vật là 11 vụ (44,0%), hóa chất 1 vụ (4,0%), thực phẩm cá độc 12 vụ (48,0%) và 1vụ không rõ nguyên nhân (4,0%).

Chính vì vậy, Cục ATVSTP khuyến cáo người dân khi mua thực phẩm nên dựa vào các tiêu chí để kiểm soát các sản phẩm an toàn, không nên mua sản phẩm của các cơ sở không có nhãn mác, địa chỉ hoặc ngày sản xuất.

Các cơ quan chức năng về ATVSTP, thú y, thực vật cần tăng cường kiểm tra, kiên quyết hơn nữa trong việc xử lý các trường hợp vi phạm và cố tình vi phạm. Việc tăng cường kiểm tra cũng sẽ có tác dụng góp phần làm tăng ý thức của người sản xuất, người kinh doanh và bảo đảm sức khỏe cho người tiêu dùng.

Thay vì người dân cứ đổ hết trách nhiệm cho các cơ quan chức năng thì cần nhìn lại chính mình. Người dân cần tự thay đổi thói quen ăn uống, cần nêu cao ý thức, trách nhiệm, bảo đảm vệ sinh trong từng bữa ăn để bảo vệ chính mình và những người xung quanh.