Thế giới dưới nước ồn ào!
Tuy “tiếng hát” của cá voi từng được ghi nhận từ cách đây rất lâu nhưng mãi đến giữa thế kỷ 20 người ta mới phát hiện ra rằng nhiều loài cá khác cũng biết hát. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh có ít nhất 8.000 loài cá biển và cá nước ngọt biết trao đổi với nhau bằng tín hiệu âm thanh, với vô số công cụ và cách thức khác nhau. Hiện các nhà khoa học đang cố gắng khám phá xem chúng “nói” những gì.
Chuyên gia nghiên cứu sinh vật biển Mike Machkie, sau một thời gian dài cùng nhóm các nhà khoa học làm việc miệt mài tại khu vực bờ biển phía Tây Australia và sông Thiên Nga, với các thiết bị công nghệ cao chuyên ghi lại âm thanh của các loài cá cho biết: Tôi đã thấy chúng “hát” khi ve vãn bạn tình, những giai điệu thật lãng mạn; chúng “tâm sự” với nhau bằng những tiếng thì thầm bí ẩn; chúng gầm gừ khi bảo vệ lãnh thổ, xua đuổi kẻ thù; chúng kêu gào the thé khi bị bắt hoặc bị thương... Một số loài cá khi đẻ trứng còn phát ra tiếng ồn to đến nỗi đứng trên bờ vẫn có thể nghe. Mike không vội khẳng định những âm thanh đó là thứ ngôn ngữ giúp các loài cá giao tiếp nhưng ông cũng nói rằng rõ ràng chúng khá giống với sự giao tiếp của động vật có vú hay con người.
Cũng dùng micro chuyên dụng và máy quay phim, GS. Phillip Lobel thuộc Đại học Boston (Mỹ) còn nghe được các “bản hòa nhạc” trong thế giới cá. Ông cho biết: cá trinh nữ (damselfish) là loài hát nhiều và hát khỏe nhất. Mỗi khi con đực hát càng to, trứng con cái tung ra càng nhiều. Kích thước cá càng lớn thì tần số âm thanh phát ra càng thấp, qua đó con cái có thể đánh giá tầm vóc của con đực để chọn bạn tình. GS. Lobel khẳng định: Có thể chúng ta không nhận ra nhưng thế giới dưới nước thực sự là một nơi rất ầm ĩ. Ngoài âm thanh nền trong nước được tạo ra bởi tiếng sóng vỗ, gió, mưa... thì còn có cả một mớ hỗn tạp những âm thanh giao tiếp của các loài sống ở đây. Nếu âm thanh nền có mức độ khoảng 100 decibel (dB) thì khi các loài cá và loài không xương sống cùng “tổ chức” một “dàn hợp xướng”, mức độ này có thể tăng lên khoảng 130dB. Thông thường tai người khó nghe được từng con cá riêng lẻ “hát đơn ca” nhưng khi bầy cá quần tụ, người ta có thể nghe thấy tiếng chúng mà không cần microphone.
Những loài “lắm mồm” nhất
Lắm mồm nhất là dân cư san hô, chúng không chỉ gây ồn mà còn thích nghe trộm. Biển san hô là nơi quanh năm ồn ã. Không hiếm loài cá thành thạo nhả âm, chớp nhoáng ngậm, rồi đóng miệng – y chang giọng điệu các loài động vật có xương sống khác, kể cả chim chóc và động vật có vú. Vì lý do lối sống, loài cá có tên Porichthys notatus ở bờ biển miền Tây nước Mỹ được xếp vào loại “hát hay” nhất. Thường sống xa bờ, đến đầu mùa hè chúng mới kéo vào gần bờ để sinh nở trong làn nước ấm áp hơn. Lũ cá đực hì hục làm tổ trong những khe đá, khi tất cả đã xong xuôi, chúng bắt đầu chương trình ca hát. Mỗi chương trình có thể kéo dài đến 2 tiếng đồng hồ để thu hút cá cái vào tổ của mình.
Đủ mọi cách để tạo ra âm thanh
Trong quá trình nghiên cứu đời sống dưới nước, các nhà khoa học đã phát hiện ra rất nhiều cơ chế tạo âm lạ thường của các loài cá. Hầu hết các loài cá tạo âm bằng cách chuyển động phần cơ đặc biệt gần túi khí kiểm soát sự nổi khiến không khí trong bong bóng bơi của chúng rung động. Một cách không tự nhiên, những loài cá “ca sĩ” được tạo hóa ban cho chiếc bong bóng lớn hơn hẳn đồng loại. Một số loài khác thì phải tích cực rung động một bộ phận nào đó của cơ thể. Một cách tạo ra âm thanh điển hình là của cá voi và cá heo. Chúng tạo âm bằng cách di chuyển không khí từ khoang này đến khoang khác trong cơ thể thông qua một loại van với một “môi” rung. Bởi tỷ trọng thịt của chúng tương đương với tỷ trọng nước nên âm thanh phát ra rất có hiệu quả, khá lớn và truyền đi một quãng xa. Nhờ thế mà “tiếng hát” của chúng được con người biết đến sớm nhất!
Nhà nghiên cứu Timothy Tricas tại Đại học Hawaii ở Manoa còn khám phá ra những cách phát âm kỳ lạ khác của cá. Ông miêu tả: Trong khi một số loài cá “phát âm” bằng cách kéo giật bong bóng lên xuống bằng cơ, thì cá ngọc trai – một loài chuyên sống trong các sao biển hay hải sâm lại chuyển động cơ chậm hơn rất nhiều để tạo ra âm thanh mạnh với tần suất thấp nhằm thông báo sự có mặt của mình. Đó là một hệ thống cải tiến mà chưa từng ai biết tới.
“Chưa bao giờ tôi hết ngạc nhiên về cách thức “giao tiếp” của cá và những động vật dưới nước. Chúng không chỉ biết hát mà còn biết nghe hoàn hảo tuy chúng tôi không hề tìm thấy trên đầu chúng có bộ phận nào khả dĩ liên tưởng đến đôi tai truyền thống” – GS. Andrew Bass, Đại học Cornell, Mỹ, chuyên gia nghiên cứu thính giác của các loài cá cho biết. Chính ông đã phát hiện ra rằng, cá đực Porichthys có thể đồng thời vừa “hát ca khúc tình yêu” vừa “nghe nhạc”. Nghĩa là tai trong và não bộ cá được chuẩn bị rất hoàn hảo để phát ra âm thanh đồng thời tiếp nhận các âm thanh khác dội lại. Việc xác định cách thức giao tiếp và thế giới âm thanh của các loài cá giờ đây đang được xem là một mấu chốt quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển nguồn cá.
Quỳnh Trang (Theo Livescience)
Đăng ký nhận feed của phản hồi này
- 05/08/2010 15:16 - Trẻ nhỏ ngủ càng ít nguy cơ béo phì càng cao
- 05/08/2010 15:14 - Giải mã “cơn sốt” thiên thần
- 30/07/2010 21:29 - Bí mật xung quanh bệnh án của Napoleon
- 30/07/2010 21:27 - Công nghệ vaccin trước hiểm họa đại dịch cúm A H5N1
- 30/07/2010 21:24 - Bệnh ung thư phổi tăng ở người nghiện thuốc lá
- 30/07/2010 21:20 - Mất ngủ làm trầm cảm nặng hơn
- 30/07/2010 21:19 - Chơi game đúng mức giúp giảm stress
- 30/07/2010 21:18 - Thời tiết ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe?
- 30/07/2010 21:15 - Không cần dùng thuốc an thần cho bệnh nhân Alzheimer
- 30/07/2010 21:11 - Nơi lạnh nhất vũ trụ
