Mặc dù trong những năm gần đây cộng đồng y tế và dinh dưỡng toàn cầu đã tập trung vào can thiệp tình trạng béo phì và các bệnh thiếu vi chất dinh dưỡng đặc hiệu, nhưng thiếu dinh dưỡng ở bà mẹ và trẻ em vẫn tiếp tục là gánh nặng cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Suy dinh dưỡng (SDD) nhẹ cân, thấp còi cọc và gầy còm là thể SDD rất nặng ở tuổi ấu thơ
Theo số liệu thống kê năm 2005, có 20% trẻ dưới 5 tuổi tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình bị SDD nhẹ cân. Tỷ lệ này rất cao tại vùng Trung Nam Á và miền Đông châu Phi nơi số trẻ bị nhẹ cân lần lượt là 33% và 28%, ước tính có đến 33% trẻ dưới 5 tuổi ở những quốc gia này bị SDD thấp còi. Miền Đông và Trung Phi có tỷ lệ bệnh cao nhất, ước tính khoảng 50% và 42% bị thấp còi. Tổng số trẻ bị ảnh hưởng bởi SDD thấp còi là cao nhất, 74 triệu, hiện sống tại Nam Á và Trung Á. Châu Phi có 20 nước nằm trong số các quốc gia có gánh nặng thấp còi cao nhất, 61 triệu, chiếm hơn một nửa (51%) tổng số trẻ dưới 5 tuổi của Ấn Độ và chiếm 34% số trẻ bị thấp còi trên toàn thế giới. Trên thế giới có 55 triệu (10%) trẻ dưới 5 tuổi bị SDD thể gầy còm nặng (cân nặng thấp so với chiều cao). Phổ biến nhất ở Trung Nam Á (29 triệu trẻ). Ngoài ra còn có 19 triệu trẻ em trên thế giới bị SDD thể gầy còm rất nặng.
SDD thấp còi, SDD gầy còm nặng và SDD bào thai đã góp phần gây nên 2,2 triệu trường hợp tử vong và 91 triệu người khuyết tật theo tuổi thọ hàng năm. Trong số các ca bệnh thiếu vi chất dinh dưỡng, thiếu vitamin A và thiếu kẽm làm tăng gánh nặng bệnh tật cao nhất vì trực tiếp tác động đến sức khỏe trẻ em. Thiếu vitamin A và thiếu kẽm là nguyên nhân gây tử vong cho 600.000 và 500.000 trẻ em và cả hai chiếm 9,8% nguyên nhân gây tổn thọ của tuổi ấu thơ toàn cầu. Tác động của thiếu sắt và iốt đối với tử vong ở trẻ em là rất ít, nhưng lại ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển nhận thức và khả năng học tập trong tương lai. Thiếu sắt là nguy cơ cao gây tử vong ở bà mẹ. Nuôi con bằng sữa mẹ không đúng làm tăng nguy cơ SDD và bệnh tật ở trẻ dưới 5 tuổi.
SDD ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và sự phát triển
Tình trạng kém phát triển của bào thai, thấp còi và SDD gầy còm rất nặng trong hai năm đầu đời sẽ gây tổn thương không thể hồi phục do trẻ bị cản trở phát triển thể chất và nếu sau đó từ 3-5 tuổi trẻ tăng cân nhanh chóng thì sẽ có nguy cơ bị các bệnh mạn tính về sau như bị bệnh tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch và rối loạn chuyển hóa khi trưởng thành. Những bệnh này không phổ biến ở trẻ tăng cân nhanh trong hai năm đầu đời và ngay cả ở những trẻ bị SDD bào thai. Điều này cho thấy nếu can thiệp dinh dưỡng sớm thì có thể giảm được nhiều căn bệnh mạn tính không lây nhiễm liên quan đến dinh dưỡng.
Trẻ bị thấp còi hoặc sinh ra bị thiếu cân sẽ dễ học kém và sau này có thu nhập thấp. Thu nhập thấp, sức khỏe kém và dinh dưỡng không hợp lý sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến sức khỏe của những trẻ sinh ra ở các thế hệ kế tiếp, tạo nên chu kỳ lập lại.
Trẻ em thiếu dinh dưỡng rất có thể trở thành người thấp bé, học hành kém cỏi và sinh ra những đứa con nhỏ hơn. Thiếu dinh dưỡng ở bà mẹ và trẻ em cũng liên quan đến tình trạng kinh tế thấp kém hơn khi lớn lên, tác động sẽ tiếp tục lâu dài đến thế hệ tương lai. Điều này khẳng định rằng dinh dưỡng tốt là điều kiện tiên quyết để phát triển kinh tế.
Khắc phục thế nào?
Các can thiệp giải quyết vấn đề thiếu dinh dưỡng có hiệu quả bao gồm khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ, cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, tăng cường dinh dưỡng vào thực phẩm, bổ sung các vi chất dinh dưỡng, các chiến lược hỗ trợ cải thiện dinh dưỡng hộ gia đình và cộng đồng và giảm gánh nặng bệnh tật (như khuyến khích rửa tay và các biện pháp giảm gánh nặng bệnh sốt rét khi mang thai).
Trong số các can thiệp được xem xét, khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ, cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, tăng cường dinh dưỡng vào thực phẩm, bổ sung vitamin A và kẽm, quản lý thích hợp SDD cấp tính (gầy còm) nặng cho thấy có nhiều triển vọng nhất đối với việc hạ thấp tỷ lệ tử vong trẻ em và gánh nặng bệnh tật liên quan đến thiếu dinh dưỡng trong tương lai. Các nhà khoa học đã cho thấy các can thiệp hữu hiệu này có thể ngăn ngừa được 1/4 các trường hợp tử vong ở trẻ dưới 36 tháng tuổi và giảm tỷ lệ SDD thấp còi ở trẻ dưới 36 tháng tuổi xuống khoảng 1/4, ngăn chặn được khoảng 60 triệu ca khuyết tật.
Với độ bao phủ 99% nuôi con bằng sữa mẹ hợp lý, có thể giảm được tử vong ở trẻ dưới 36 tháng tuổi còn 8,6%. Tuy nhiên can thiệp này không có tác động lớn đối với giảm tỷ lệ thấp còi. Can thiệp tư vấn ăn bổ sung có hiệu quả hơn trong giảm thấp còi so với thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ. Dù tư vấn dinh dưỡng về thức ăn bổ sung hợp lý là cần thiết và quan trọng ở mọi nơi mọi lúc, nhưng đối với những vùng nghèo, người dân đang bị đói, không có gì để ăn thì trước nhất là làm sao để họ tiếp cận được với các thực phẩm cần thiết. Thực hiện các biện pháp điều trị SDD cấp tính thể rất nặng đúng lúc và thích hợp trong bệnh viện và tại cộng đồng cải thiện đáng kể khả năng sống còn của trẻ em. Can thiệp bổ sung vi chất dinh dưỡng, dù thông qua dạng thuốc hay tăng cường và thực phẩm đều có thể giảm được tác động của thiếu dinh dưỡng bà mẹ và trẻ em. Bổ sung vitamin A và kẽm có thể giảm số ca tử vong và gánh nặng bệnh tật ở trẻ em xuống khoảng 10%. Tăng cường sắt vào thực phẩm có thể ngăn ngừa 123.000 đơn vị gánh nặng bệnh tật. Sử dụng rộng rãi muối trộn iốt cũng là một can thiệp hữu hiệu. Việc sử dụng đồng thời sắt, canxi và axit folic trong thời kỳ mang thai có thể ngăn ngừa được 24% tử vong ở các bà mẹ.
Tóm lại, những can thiệp liên quan tới dinh dưỡng có thể cải thiện tình trạng thiếu dinh dưỡng ở bà mẹ và trẻ em, làm giảm gánh nặng bệnh tật liên quan trước mắt và lâu dài. Xác định và giải quyết các vấn đề thiếu dinh dưỡng ở bà mẹ và trẻ em là rất quan trọng để đạt được hàng loạt các mục tiêu thiên niên kỷ và phải được ưu tiên ở cấp toàn cầu và cấp quốc gia. Các nước có tỷ lệ thiếu dinh dưỡng cao phải cân nhắc xem can thiệp nào là ưu tiên cao nhất và bảo đảm thực hiện rộng rãi có hiệu quả nhằm đạt được lợi ích cao nhất.
Đăng ký nhận feed của phản hồi này
- 24/08/2009 09:07 - Trầm hương: truyền thuyết và công dụng
- 24/08/2009 09:05 - Nên uống vitamin C kèm với viên sắt
- 21/08/2009 11:51 - Nguy cơ từ việc uống nước trực tiếp từ lon
- 21/08/2009 11:49 - Dùng các chất chống lão hóa như thế nào?
- 21/08/2009 11:46 - Chứng thiếu máu thiếu sắt của các thiếu nữ
- 21/08/2009 11:39 - Nhân sâm - Ai uống, ai không?
- 21/08/2009 11:35 - Uống quá nhiều thuốc bổ dễ làm hỏng thận
- 21/08/2009 11:32 - Dinh dưỡng ở tuổi già
- 20/08/2009 17:17 - Vitamin không phải là vô hại
- 20/08/2009 17:17 - Có thể trì hoãn sự lão hóa
