Nhờ việc giải mã được các bộ gen và sự phát triển của công nghệ sinh học, giờ đây, người ta đã có thể tạo ra được những con virut - thứ được coi là cực kỳ nguy hiểm chuyên lây truyền bệnh tật cho người và vật.

Công nghệ sản xuất “bệnh lây nhiễm”

Năm 2002, các nhà khoa học Anh đứng đầu là GS. Eckard Wimmer, trở thành những người đầu tiên trên thế giới cho ra đời virut từ phòng thí nghiệm. Bằng cách

sử dụng các mẩu gen di truyền khác nhau lắp ghép lại theo trình tự mã gen của virut bại liệt, họ đã có được con virut bại liệt nhân tạo với dáng vẻ và phương thức hoạt động giống hệt như đồng loại của chúng trong tự nhiên. Khi tiêm virut này vào chuột, những con chuột cũng dần bị liệt rồi chết! Trước đó, trong nhiều năm, nhiều nhà nghiên cứu đã từng cố gắng nuôi cấy những sự sống nhỏ bé này trong phòng thí nghiệm nhưng các virut được tạo ra đều bị sai sót về mặt di truyền.

Để cho ra đời con virut bại liệt này, các nhà khoa học Anh đã phải mất gần 3 năm gắn bó với phòng thí nghiệm. Thế nhưng, chỉ chưa đầy 1 năm sau đó, các nhà khoa học Mỹ thuộc Viện Nghiên cứu năng lượng sinh học thay thế (IBEA) tại Rockville, Maryland đã chế tạo thành công một loài virut nhân tạo khác, tên là Phi-X, chỉ trong thời gian... 14 ngày. Tác giả của công trình này là GS. Craig Venter, người có những bước đi mở đường cho chương trình giải mã bộ gen người. Đây cũng là điều mà nhóm của GS. Jeffrey Tautenberg, Viện bệnh học quân đội Mỹ đã làm được vào cuối năm 2005. Từ mẫu phổi lưu trữ của một phụ nữ chết vào thời kỳ đại dịch cúm ở Tây Ban Nha năm 1918 (đại dịch này đã giết chết 50 triệu người lúc đó), ông đã tái tạo được virut gây bệnh cúm!

Các tài liệu mô tả chi tiết công nghệ nuôi cấy virut nhân tạo đều đã được công bố trên các tạp chí chuyên ngành khoa học y khoa. Nhà nghiên cứu Eckard Wimmer cho biết: "Chúng tôi chỉ muốn chứng minh một điều: virut chỉ là hóa chất, một công thức đơn giản! Dù rằng bệnh bại liệt được xem như bị diệt tận gốc. Nhưng chúng tôi vẫn có thể làm cho nó sống lại!" Ông cũng cho biết thêm, virut bại liệt là một trong những loại virut đơn giản nhất, và "dễ tạo ra nhất" trong phòng thí nghiệm. Những loại có cấu trúc phức tạp hơn và cũng nguy hiểm hơn như virut đậu mùa thì sẽ khó tạo ra hơn. Nhưng trong tương lai, điều này là hoàn toàn có thể. Cơ sở Institute for Biological Energy Alternative của ông đã vài năm nay đầu tư nghiên cứu mikoplazma - một loại vi khuẩn có kích thước lớn hơn virut không nhiều. Chúng là thủ phạm của không ít chứng bệnh nguy hiểm đối với con người như: viêm phổi, viêm bàng quan...

Theo thống kê của tạp chí Mỹ Wired, tính đến tháng 12/2005, trên thế giới có khoảng 20 cơ sở sinh học có trong tay "thực lực" đủ để cho ra đời những con virut nhân tạo đơn giản nhất, danh sách đó bao gồm: DNA 2.0, Blue Heron, Codon Devices, Integrated DNA...

Virut cứu người...

Theo GS. Eckard Wimmer, mục tiêu của ông và cộng sự là phá vỡ bí ẩn của virut, để hiểu được nguồn gốc sự nguy hiểm của nó, tiên đoán diễn biến và dĩ nhiên để chế tạo ra vaccin chống lại chúng. Ngoài ra, Eckard Wimmer còn dự kiến dùng những sinh vật tổng hợp này để tấn công các chứng bệnh như sốt rét sông Nil hay viêm màng não. Không chỉ có thế, như nhiều nhà khoa học khác, ông hy vọng, chính những virut nhân tạo sẽ là thứ vũ khí hữu hiệu, thay thế thuốc kháng sinh trong tương lai để chống lại những bệnh nhiễm khuẩn, lây truyền nguy hiểm, khi tình trạng kháng kháng sinh ngày càng trở nên trầm trọng và khi những con vi khuẩn có xu hướng quay trở lại, gây chết chóc với những bệnh từ lâu đã rơi vào quên lãng như gần đây nhất là lao phổi.

Hiện nay, tuy kỹ thuật nuôi cấy virut nhân tạo mới chỉ giới hạn trong việc tạo ra những loài virut đơn giản nhất, song khả năng tổng hợp những cặp DNA nhanh và chính xác sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về chức năng của từng gen riêng lẻ, từ đó có thể tạo ra những loài sinh vật cao cấp hơn, đồng thời có thể hiểu sâu thêm về di truyền học của nhiều loài sinh vật khác.

Tiến bộ khoa học này cũng đã tạo ra triển vọng cho việc phát triển những giải pháp sinh học nhằm giảm bớt sức ép về năng lượng và thách thức của môi trường. Trong một tương lai gần, con người sẽ tạo ra những vi khuẩn đặc biệt sống được trong môi trường khắc nghiệt để kiểm soát khí thải công nghiệp, phân hủy khí carbon dioxid gây ô nhiễm môi trường, lọc những nguồn nước bị ô nhiễm và làm giảm độc tố phóng xạ ở những vùng có hoạt động nguyên tử...

... Cũng có giết người hàng loạt

Công trình nghiên cứu mang tính "khai thiên lập địa" này đã khiến giới khoa học không khỏi lo lắng nghi ngại, rằng nó có thể bị những kẻ khủng bố hay những "nhà thông thái điên rồ" lợi dụng, bắt chước để chế tạo ra các loài virut nguy hiểm mới làm vũ khí sinh học. Chính phát minh của Craig Venter đã cho thấy rằng, không khó khăn lắm để có thể sản xuất virut nhân tạo một cách nhanh chóng và có hiệu quả. Chỉ cần thâm nhập vào cơ sở dữ liệu liên quan đến thông tin về gen virut khả dĩ đóng vai trò "cẩm nang chế biến" của những nhà công nghệ sinh học trên internet là có thể dùng nó để sản xuất ra những con virut chết người. Trong kho dữ liệu của các nhà vi sinh học, ta có thể tìm bản đồ gen của nhiều loại virut nguy hiểm, trong đó có HIV, Ebola và đủ loại biến thể đậu mùa hay bệnh cúm. Với "cẩm nang" đó trong tay, ai cũng có thể đặt mua từ những công ty công nghệ sinh học những loại "nguyên liệu" mình cần hay đủ loại "phụ tùng thay thế" khác, tức những khúc nhỏ AND để về tự lắp ghép theo thứ tự thích hợp như bản đồ gen đã có là có thể  tạo ra sản phẩm virut như ý muốn. Nếu đem chích chúng vào tế bào, lập tức xuất hiện virut với đầy đủ vũ khí gây bệnh của nó. Không ai có thể kiểm soát được những đơn đặt hàng loại này vì chúng có thể được giải quyết thông qua hệ thống thư điện tử. "Những khả năng biến đổi gen và toàn bộ bản đồ gen của các loài ngày càng lớn - GS. Magdalena Fikul (Viện Nghiên cứu hóa sinh học và lý sinh học Ba Lan) khẳng định. Điều nguy hiểm ẩn giấu chính ở chỗ, chúng ta không kiểm soát hết toàn bộ tính năng của virut mới. Trong khi thế giới có vô số chuyên gia có khả năng tạo ra chúng, nếu như họ được trả tiền xứng đáng".

Ngoài ra, còn có rất nhiều nhà khoa học lo ngại về những vấn đề tiềm tàng nhưng nóng bỏng hiện tại là môi trường sinh thái. Có không ít ý kiến cho rằng, đa số các phòng thí nghiệm của các nước ở thế giới thứ ba không đủ tiêu chuẩn an toàn sinh học. Thêm nữa,  hiện nay quốc tế cũng chẳng có quy định giám sát quản lý tương quan đối với việc tổng hợp sinh vật, một vài trục trặc trong quá trình thí nghiệm là có thể khiến cho những vi sinh vật nguy hiểm ấy phát tán ra môi trường gây hậu quả nghiêm trọng như tạo ra các bệnh nan y mới, dẫn đến những trận dịch kinh hồn như đã từng xảy ra ở các thế kỷ trước.

Để chấn an dư luận, tiến sĩ Eckard Wimmer đã phát biểu trên nhiều diễn đàn khoa học rằng, mọi người không nên quá lo lắng, vì chỉ có rất ít người đủ kiến thức để biến việc này thành hiện thực. Khả năng các phần tử xấu sản xuất được virut nhân tạo gần như không thể xảy ra, bởi để làm được điều đó cần thiết phải có những thiết bị rất đắt tiền và nhiều năm nghiên cứu. Ông cũng bổ sung thêm: "Nhưng tốt hơn là thế giới hãy chuẩn bị trước khi điều này xảy ra". Một bộ phận các nhà khoa học đã kêu gọi phải kiểm duyệt chặt chẽ tất cả các chi tiết có thể bị các phần tử khủng bố tận dụng để sản xuất virut làm vũ khí sinh học. Còn những người trực tiếp tham gia công việc thì cũng đã cam kết không sử dụng công nghệ làm virut nhân tạo vào mục đích gây hại cho cộng đồng!

nguồn:suckhoedoisong