Theo tính toán của một số nhà khoa học, hiện nay loài chuột có khoảng hơn 10 tỷ con, gấp rưỡi dân số loài người và với tốc độ sinh sản khá nhanh, mang thai 21 ngày và từ một đôi vợ chồng chuột, nếu không gặp rủi ro, trong 18 tháng, chúng có thể có đến một triệu con, cháu, chắt...

Chuột xuất hiện trên trái đất đã 50 triệu năm, trước sự có mặt của con người ở địa cầu khá lâu. Quan hệ giữa người và chúng luôn là đối kháng, là kẻ thù không đội trời chung. Trong cuộc đấu tranh này, tuy con người có nhiều lợi thế nhưng

chuột thí nghiệm

khúc khải hoàn trước chuyện chuột bị tiêu diệt vẫn chưa được cất lên.

Vậy với 10 tỷ con, gặp thuận lợi thì chắc chuột sẽ tràn ngập nơi nơi.

Chuột tàn phá mùa màng, lương thực (có nơi nó làm thất thu từ 50-90% hoa màu), truyền bệnh cho người, có tài liệu cho rằng có tới 30% bệnh của người là do bệnh của chuột lan truyền sang (!). Vào giữa thế kỷ 14, xảy ra một cuộc động đất ở eo biển Caspi, khiến loài chuột di cư sang hướng Tây, tìm nơi thích hợp hơn, làm chấn động toàn châu Âu. Hằng hà sa số chuột! Trên đường đi chúng tàn phá cây cối, ngay cả dòng sông Volga hùng vĩ cũng không ngăn cản được việc di chuyển của chúng, con người dùng mọi biện pháp tiêu diệt cũng không được. Cuối cùng “nhờ có” bệnh dịch hạch lũ chuột đã tiêu diệt gọn nhưng hậu quả là hàng triệu người cũng chết theo (chết 1/4 dân số châu Âu lúc đó).

Nói thế, không phải con người bất lực trước loài gặm nhấm này. Nhiều biện pháp đã được áp dụng, từ việc dùng bẫy, các chất hóa học đánh bả, các sinh vật khác để diệt chuột như rắn, mèo, chó..., làm chuột đực vô sinh đến làm máy đuổi chuột... nhờ đó đã hạn chế được sự phát triển của chúng.

Nói đi, cũng cần nói lại, chuột cũng đóng góp đáng kể trong đời sống và sức khỏe của người, nhất là với đầu óc thông minh của mình, con người luôn biết tận dụng, biến kẻ thù thành đối tượng phục vụ lợi ích của mình.

Thịt chuột là món khoái khẩu

Nhiều nơi, chuột đồng là loại thực phẩm có chất lượng. Ở miền Nam Việt Nam vào mùa nước lũ tràn về là mùa săn chuột. Chuột bắt thường là loại chuột cống nhum (1-2 con nặng khoảng 1kg) và chuột cơm (1kg khoảng 10 con). Có thể làm các món: luộc rắc lá chanh, ướp hành tỏi và ngũ vị hương rồi đem rôti, hoặc nướng... Chuột còn là món ăn cao cấp của Từ Hy thái hậu và vua Càn Long (nhà Thanh - Trung Quốc) - gọi là món Sâm thử. Món này nghe nói đã có từ thời nhà Tần. Đó là chuột (thường là chuột bạch) được nuôi toàn bằng sâm chính hiệu ngay từ khi mới đẻ. Đến đời thứ 2 vẫn được nuôi bằng sâm và sau đó chuột bao tử của thế hệ thứ 3 mới dùng làm thức ăn. Món này tương truyền có khả năng cải lão hoàn đồng, bổ thận tráng dương. Riêng vua Càn Long lại dùng dưới dạng ngâm chuột cái có chửa thế hệ thứ 2 (được nuôi bằng sâm) với cúc hoa băng lân tử, một loại rượu đặc chế từ 1.000 bông cúc tuyết được ủ đúng 1.000 ngày để lên men và lại ủ tiếp 1.000 ngày nữa mới dùng. Chuột ngâm 365 ngày, xác chuột được vớt ra, tán nhuyễn làm viên, sấy khô đựng trong lọ ngọc, dùng dần. Mỗi lần một viên nhằm tạo khả năng sung mãn khi "lâm trận".

Dùng chuột để kiểm tra thức ăn

Trong Hội nghị APEC được tổ chức ở Bangkok, Thái Lan, ngày 20-21/10/2003, để bảo đảm an toàn cho hơn 20 nguyên thủ và lãnh đạo quốc gia của các nước trong khu vực, Bộ Y tế Thái Lan đã dùng chuột để kiểm tra tất cả các món ăn cho các chính khách vì phương pháp này cho kết quả chính xác và nhanh chóng (chỉ khoảng vài phút).

Dùng chuột để dò mìn và ma túy

Qua huấn luyện, chuột có thể làm tốt nhiệm vụ này, đối chiếu với máy dò mìn thì kết quả đạt 100%; còn với ma túy (cocain, heroin...) đạt chính xác cao. So với chó đánh hơi, chuột có một số ưu điểm:

- Chuột có trí khôn nên huấn luyện không mất nhiều thời gian và làm việc chuyên cần hơn chó (chó có lúc mất tập trung).

- Khả năng đánh hơi của chuột không thua kém gì chó.

- Chuột có kích thước nhỏ nên nuôi đỡ tốn kém, vận chuyển dễ dàng, dễ luồn lách vào các ngõ ngách.

Ngoài ra, chuột còn được dùng để tìm kiếm người bị nạn trong các thảm họa do thiên tai như động đất, lở đất... Một bộ cảm biến đặc biệt được gắn vào chuột và truyền vào máy tính những thông tin cần thiết.

Chuột dùng trong thử nghiệm thuốc và chế tạo vaccin

Chuột dùng trong thí nghiệm thường là chuột bạch, chuột levy, chuột nhắt. Người ta thường gây bệnh (theo yêu cầu) cho chuột rồi sau đó cho dùng thuốc mới chế tạo để đánh giá hiệu lực. Thường so sánh với nhóm chuột đối chứng (cũng mắc bệnh nhưng chỉ dùng giả dược). Hoặc cho từng nhóm chuột dùng thuốc với liều lượng khác nhau để xác định liều dùng và với liều độc là liều gây chết 50% chuột thử.

Số lượng chuột dùng trong các phòng thí nghiệm toàn thế giới là một lượng lớn.

Chuột còn được dùng để chế tạo vaccin, tỷ dụ như vaccin phòng dại được chế tạo từ não chuột 1-4 ngày tuổi (chưa có myelin, ít gây biến chứng thần kinh).

Các chuột này có quy định chặt chẽ về tuổi (ngày), trọng lượng tùy theo yêu cầu chuyên môn. Do đó, chúng được nuôi dưỡng trong những điều kiện đặc biệt như phòng có nhiệt độ và độ ẩm ổn định, không khí được lọc trước khi cho vào phòng. Chuột được nằm trên các ổ đệm trấu (đã sàng lọc, tiệt trùng và sấy khô), tuần thay một lần. Thức ăn là loại tổng hợp được chế biến theo công thức quy định, bảo đảm cân đối: đạm, đường, lipid, chất xơ, vitamin và khoáng chất và mỗi loại chuột có thực đơn riêng. Nước uống đạt tiêu chuẩn tinh khiết của nước Lavie, có độ pH thích hợp để tránh bệnh đường ruột và đạt vô khuẩn.

Cơ sở Cimade của Viện Vệ sinh dịch tễ, được gọi là “khách sạn triệu đô của chuột” có thể cung cấp 8.000-10.000 chuột đạt tiêu chuẩn/tuần trong điều kiện nuôi dưỡng đặc biệt.

Ghi công cho chuột

- Từ 1974 đến nay đã có 19 cuộc thi (dự định năm/1lần) với tên gọi là Xtreme Rat (trước được gọi là Olympic-Rat, sau bị phản đối) do Trường đại học Nevraskor (Mỹ) tổ chức, nhằm tôn vinh những chú chuột bạch khỏe, đẹp, với 5 bộ môn thi đấu: vượt rào, nhảy xa, leo dây, bò trên dây và cử tạ (!).

- Tại Miskino, một làng nhỏ ở Nga có một bảo tàng về chuột để ghi nhớ sự đóng góp của chuột với dân làng này trong công cuộc khai phá. Dựa vào truyền thuyết đã từng có một hoàng tử đến đây, khi ông đang ngủ thì có một con rắn độc bò đến. Có chú chuột chạy vọt qua người làm ông tỉnh dậy, thấy rắn đang đuổi theo chuột. Ghi công cứu mạng của chuột, ông cho xây một ngôi nhà thờ nhỏ ở đây và giúp đỡ dân làng làm ăn.

- Tháng 8/1999, một phụ nữ Mỹ, 35 tuổi, ở ngoại ô Tây Covina, Los Angeles (Mỹ) phải ra hầu tòa về 3 tội: tra tấn, làm tàn tật và giết chết mấy chú chuột. Bà bị tạm giam, không cho nộp tiền để tại ngoại và mỗi tội danh có thể bị xử 3 năm tù (!).

- Tại nhà thờ Deshmoke thuộc bang Rajasthan (Tây Bắc Ấn Độ) được làm bằng đá hoa trắng tuyệt đẹp, khách muốn vào phải bỏ giày dép bên ngoài nhưng trong đó có khoảng từ 20.000-40.000 con chuột lại được tự do hoành hành, bậy bạ khắp nơi (có người chuyên lau chùi). Chúng ăn các thực phẩm do các tín đồ thành kính mang đến, thậm chí họ lại rất vui khi được chén các thức ăn thừa của chuột (!) Chúng lúc nhúc chạy khắp chốn, không hề sợ người, thậm chí leo lên cánh tay hoặc đầu những người hành hương. Nếu chuột cao hứng gặm vào chân, khách không được phép đá chúng đi. Nếu vô tình hay hữu ý làm chết chuột, khách phải bồi thường bằng chuột thật hoặc chuột giả làm bằng vàng có kích thước tương đương con chuột xấu số (có một đội cảnh vệ luôn theo dõi để xử lý kịp thời). Chuột ở đây được coi trọng vì được coi là hậu duệ của nữ thần Karniji Mata mà dân chúng sùng bái.