Thời gian gần đây báo chí cảnh báo rầm rộ về những loại đồ chơi kém chất lượng có thể gây nguy hại đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của trẻ em. Thế nhưng, những thứ đồ chơi đó vẫn tràn ngập khắp nơi. Đặc biệt, chúng được mang bán rất nhiều ở trong và ngoài cổng các bệnh viện nhi.

Vòng vây

Dọc đường Lý Thái Tổ, khu vực trước cổng BV. Nhi Đồng 1, TP.HCM, có khoảng một chục sạp lưu động bán đồ chơi kém chất lượng có xuất xứ từ Trung Quốc. Chủ của những sạp này hành nghề ở đây khá lâu và tỏ ra rất chuyên nghiệp, hiểu rõ tâm lý khách hàng là những trẻ nhỏ và người phải móc túi ra trả tiền là cha mẹ chúng. Những đồ chơi đa dạng về chủng loại, trông rất bắt mắt được bày ở vỉa hè, lối đi của lũ trẻ vào ra bệnh viện. Những đồ chơi hoạt động được lúc la lúc lắc, nhún nhảy mời gọi… Thế là những đứa trẻ đi qua bị dụ dỗ và đòi bố mẹ mua. Trẻ nhỏ thường được chiều, nhất là khi chúng đang ốm đau. Những đứa trẻ nào rời cha mẹ chừng vài ba giây lập tức được người bán dúi vào tay một thứ đồ chơi nào đó. Đương nhiên, đứa trẻ đòi người lớn mua cho bằng được và thường là với giá “cắt cổ”.

Sạp bán đồ chơi ở lề đường Lý Thái Tổ, Q. 10, TP.HCM.

Những sạp hàng lưu động này có vẻ như ăn nên làm ra nên thường huy động cả nhà ra buôn bán. Một bà chủ sạp nhà ở Q.8, TP.HCM, có chồng phụ chuyên đi lấy hàng, còn có một đứa con nhỏ chừng 5-6 tuổi làm… tiếp thị bằng cách liên tục lên dây cót hết con gấu đánh trống này đến con gấu đánh trống khác. Lũ gấu cứ nhảy tưng tưng gõ trống rộn rã khiến lũ trẻ chú ý, có đứa sà vào chơi. Tội nghiệp, “em bé làm tiếp thị” này ngồi dưới nắng mấy tiếng đồng hồ liên tục để làm công việc mẹ nó giao phó, và cũng là công việc nặng nhọc nhất.

Tương tự, trước cổng BV. Nhi Đồng 2 cũng có những sạp bán đồ chơi tuy ít hơn ở BV. Nhi Đồng 1. Nhưng điều đáng nói là hai bệnh viện này là nơi từng phải cố gắng để cứu sống cho những trẻ nhỏ khi chúng bị tai nạn, như nuốt phải dị vật, bỏng, ngộ độc do đồ chơi kém chất lượng, lại bố trí những địa điểm bán những thứ này trong khuôn viên bệnh viện. Điều này là hết sức mâu thuẫn khi chính các thầy thuốc thông qua báo chí đã lên tiếng cảnh báo cho phụ huynh cảnh giác với loại đồ chơi nguy hiểm nói trên.

Theo ghi nhận của chúng tôi, tại một số trạm y tế, xã phường cũng có những sạp bán đồ chơi tự phát, xuất hiện nhiều vào những ngày tiêm chủng.

Trách nhiệm của người lớn

Theo con số tại Hội thảo “Hàng tiêu dùng với các nguy cơ gây thương tích cho trẻ em và chia sẻ về thông tin thu nhập, báo cáo số liệu tai nạn thương tích của trẻ em” do Cục Bảo vệ - Chăm sóc trẻ em thuộc Bộ Lao động –Thương binh- Xã hội, tổ chức tại Hà Nội mới đây, trong vòng 4 năm trở lại đây đã có 84.000 trường hợp trẻ em bị thương tích do đồ chơi kém chất lượng gây ra. Trong đó, nhiều trường hợp trẻ bị hỏng mắt, bỏng, ngộ độc, nghẹn thở… thậm chí tử vong. Khoa Tai-Mũi- Họng BV. Nhi Đồng 1 năm 2008 đã tiếp nhận khoảng 500 trẻ bị dị vật tai, mũi, thực quản… do tự nhét hay nuốt các bộ phận đồ chơi. Khoa Hô hấp BV. Nhi Trung ương có lưu trên 100 mẫu dị vật thì chiếm quá nửa trong số đó có xuất xứ từ đồ chơi trẻ em kém chất lượng. Các loại đồ chơi này ngoài việc dễ đập vỡ, gãy, rời những bộ phận nhỏ rất nguy hiểm cho trẻ khi chúng nuốt hoặc cho vào tai, mũi mà còn chứa chất độc hại. Đa số đồ chơi dạng này làm bằng nhựa PVC có sử dụng màu công nghiệp, vốn chứa hàm lượng kim loại nặng rất cao.

Biết đồ chơi không an toàn nhưng nhiều người vẫn mua cho con. Chị Nguyệt ở quận Tân Bình, TP.HCM nói: “Tôi biết chúng không an toàn vẫn phải mua vì thương con, vì nếu những đứa trẻ khác có đồ chơi mà nó không có thì tội cho nó. Vả lại, khi con chơi tôi canh chừng nó”. Còn anh Thanh (Q.Gò Vấp) nói: “Hễ thấy hàng đồ chơi là thằng nhóc cứ đòi mua một cách quyết liệt, thế là tôi phải mở ví”. Nhưng đa số những người làm cha, làm mẹ không hề biết mức độ nguy hiểm của những đồ vật trông có vẻ vô hại này. Nhiều người hễ có tiền là mua đồ chơi cho con, nhất là những ông bố mỗi lần đi đâu về cũng xách một món đồ chơi về cho cục cưng. Tuyệt đại đa số những ông bố bà mẹ này là dân lao động nghèo, nên đồ chơi rẻ tiền mỗi món chỉ vài ngàn đến vài ba chục ngàn đồng phù hợp với túi tiền của họ. Như vậy, chính vì thiếu hiểu biết mà người lớn vô tình tiếp tay cho những kẻ làm và buôn bán hàng giả, gây nguy hiểm cho chính con của mình.

Những đồ chơi nguy hiểm đang được bày bán, mang đi bán ở khắp nơi, kể cả những hang cùng ngõ hẻm. Đã đến lúc các cơ quan chức năng mạnh tay dẹp bỏ chúng. Các nhà sản xuất đồ chơi trong nước chân chính cũng nên tìm cách hạ giá thành, làm phong phú các mặt hàng hơn để đưa chúng đến với nhiều trẻ em hơn. Trớ trêu là, hiện nay đồ chơi Việt Nam đảm bảo về chất lượng chủ yếu để cho trẻ em… ngoại quốc chơi.

Nhưng có lẽ điều cấp bách nhất là các cơ quan chức năng cần xem lại những sạp bán đồ chơi kém chất lượng tại các bệnh viện nhi, nơi tập trung số lượng lớn trẻ em, cùng một số cơ sở y tế khác.

Bài và ảnh: Nguyễn Hưng