Giáo dục con cái ở tuổi dậy thì là một thử thách đối với cha mẹ. Ngoài việc chủ động đối phó với những thay đổi từ chính bản thân đứa trẻ, cha mẹ cần phải biết lắng nghe và quan sát xung quanh xem trẻ sẽ gặp những rắc rối gì để có cách can thiệp và giúp đỡ chúng.

Khi con bị bắt nạt

Bị bạn bè hay kẻ mạnh hơn bắt nạt là nguyên nhân khiến trẻ học hành sa sút, kèm theo các rối loạn về tâm lý như sợ hãi, lo âu. Trẻ trai có xu hướng bị bắt nạt bằng bạo lực, còn trẻ gái bị chọc ghẹo ở trường hay trên đường đi học về là mối lo ngại nhất.

Con gái bạn đi học về, mắt ngấn nước nói với mẹ bị bạn trai giật tóc khi ngồi trong lớp, hay lấy bút khều vào áo lót. Bạn cười xoà và chỉ an ủi suông rằng, đó chỉ là chút nghịch ngợm của tuổi học trò. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý, sự chòng ghẹo có thể đày đoạ con bạn, khiến chúng hết sức khổ sở, các rối loạn tâm lý diễn tiến nặng thêm.


Dạy con ở tuổi dậy thì, ngoài sự hiểu biết và tâm lý, cha mẹ cần phải kiên nhẫn và vị tha.

Thạc sỹ Phạm Mạnh Hà, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, vào độ tuổi từ tiểu học trở xuống, trẻ vui chơi với nhau khá hoà đồng và ít phân biệt giới tính. Nhưng khi bước vào lớp 7, lớp 8, chuyện chòng ghẹo đã có nhiều chủ ý giới tính rõ ràng, thậm chí là quấy nhiễu bạn khác giới.

Đặc biệt, nếu con gái bạn phát triển nhanh về cơ thể hơn các bạn cùng trang lứa, sẽ càng là đối tượng dễ bị chòng ghẹo nhất. Con gái cao nhồng thì bị bạn trai chọc là yêu sớm, thậm chí vài cái mụn trên mặt hay chẳng may “lỡ kỳ” cũng là đề tài đàm tiếu của bạn bè, khiến trẻ xấu hổ và mặc cảm.

Nếu bạn thấy con mình buồn rầu hay tức giận vì mấy chuyện này, Thạc sỹ Hà khuyên bạn phải giúp đỡ con, không nên chủ quan. Cha mẹ có thể dạy con nhìn thẳng vào mặt đối phương và nghiêm giọng: “Đừng có chọc ghẹo tớ cái kiểu như thế!”. Sự quả quyết sẽ làm cho kẻ phá bĩnh nhụt chí lần sau. Nhưng nếu tình trạng càng lấn lướt, bạn nên khuyên con báo với thầy cô giáo, đồng thời, nói chuyện với cha mẹ của “kẻ kia” để có cách phối hợp giúp đỡ con mình.

Cẩn thận với cái nhấp chuột

Cùng với các nỗi lo của cha mẹ cho con cái về sức khỏe, dinh dưỡng, còn có một mối lo khác, đó là những tiềm ẩn từ một cái click chuột khi trẻ sử dụng máy tính nối mạng Internet. Theo Tiến sỹ Nguyễn Văn Hùng, Viện khoa học xã hội Việt Nam, một đứa trẻ lên mạng dù có chủ ý hay không thì cũng dễ bị lạc vào các mê hồn trận của các trang web khiêu dâm. Chỉ cần vào các công cụ tìm kiếm, đứa trẻ gõ một địa chỉ mà chúng nghĩ là bình thường cũng có thể lạc vào những trang thông tin chứa nội dung xấu. Cái nguy nhất là do tuổi mới lớn nên tò mò, chúng sẽ xem cho biết và cuốn vào những nội dung này.

Tiến sỹ Hùng cảnh cáo các bậc cha mẹ, thật ra những bức ảnh hay đoạn phim khiêu dâm không nguy hiểm bằng các loại “chat room” mà phía bên kia đưa ra các câu chuyện tình dục để kích thích và dụ dỗ trẻ.

Theo các chuyên gia tâm lý, nếu con bạn bình thường năng động, quảng giao, nhưng đột nhiên ít nói, thay đổi tính tình và hay ngồi trước máy tính thì bạn phải hết sức cẩn thận. Cha mẹ cần tích cực để mắt hơn đến con cái, tìm các phần mềm cài đặt trên máy tính để ngăn chặn các trang web có nội dung xấu. Tuy nhiên, việc làm này không nên quá lộ liễu vì có thể gây sốc cho con cái hoặc chúng sẽ nghĩ rằng, bố mẹ không tin tưởng con.

Cách tốt nhất là nên thẳng thắn nói cho chúng hiểu về những mối nguy hại khi vào mạng khiêu dâm hay hẹn hò qua mạng với người lạ mặt. Còn nếu phát hiện con bạn đang lén lút vào những trang web xấu, Tiến sỹ Hùng khuyên cha mẹ không nên la hét ầm ĩ hay có những hình thức kỷ luật trẻ tức khắc, mà nên bình tĩnh ngồi lại để khuyên bảo và tìm cách cho trẻ hiểu rằng, ở tuổi này, trẻ sẽ phải đối phó với nhiều hiểm nguy ra sao khi vào các trang web đó.

Con bạn có ngủ đủ giấc không?

Tuổi mới lớn, trẻ sẽ phải đối mặt với nhiều thay đổi về tâm lý như suy nghĩ  rối rắm, lan man, dễ lạc đề, thiếu tập trung. Những cảm giác buồn rầu, lo lắng liên tục. Trẻ thay đổi cách nói chuyện, ăn ít đi, đặc biệt là hay trằn trọc về đêm. Mất ngủ không chỉ làm cho trẻ cáu gắt, không tập trung chủ ý được dẫn đến sa sút trong học tập, mà còn dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng khác về sức khoẻ.

Thạc sỹ Phạm Mạnh Hà khuyên, cha mẹ nên quan sát chú ý những thay đổi của trẻ để giúp đỡ con.  Khuyên con không nên tập tành uống cà phê hay sử dụng các chất kích thích khác. Trước khi lên giường khoảng 30 phút, không nên xem tivi hay sử dụng máy tính, chơi game. Không nên đi ngủ mà lại không tắt tivi, vì ánh sáng chớp tắt của nó sẽ ảnh hưởng tới giai đoạn đầu giấc ngủ. Thanh thiếu niên từ 13 -  16 tuổi phải đảm bảo mỗi ngày 9 tiếng đồng hồ để ngủ.