Thượng mã phong là tình trạng người nam đột tử trong khi sinh hoạt tình dục, theo Đông y gọi là chứng tẩu dương, nếu chứng tẩu dương xuất hiện khi đang giao hợp gọi là thượng mã phong, nếu xuất hiện sau khi đã giao hợp xong gọi là hạ mã phong.

Thượng mã phong trong y học

Theo Y học hiện đại, bệnh lý thượng mã phong là tình trạng đột tử trong khi giao hợp, nguyên nhân thường gặp trên người bệnh nhân có sẵn bệnh lý tim mạch, trong quá trình giao hợp do kích thích thần kinh thực vật quá mức, từ đó dẫn đến trụy tim mạch bởi các nguyên nhân như: nhồi máu cơ tim cấp, xuất huyết não, tim - phổi bị chèn ép, thuyên tắc động mạch phổi, bệnh lý mạch vành, hạ huyết áp đột ngột… Biểu hiện lâm sàng của chứng này thường gặp là sau khi giao hợp người nam lên cơn cực khoái hay sau khi xuất tinh thì xuất hiện trạng thái bất tĩnh, chân tay lạnh, toát mồ hôi, thở nhanh nông, nếu cấp cứu không kịp thời người bệnh dẫn đến ngưng tim, ngưng thở.

Theo quan điểm Đông y, chứng thượng mã phong xảy ra ở người mệt mỏi, cơ thể yếu, căng thẳng thần kinh, sinh hoạt tình dục quá nhiều dẫn tới thận khí tổn thất, tinh tiết ra liên tục, biểu hiện người nam sau khi xuất tinh đột nhiên người bỗng nhũn ra, sắc mặt trắng bệch, thở ngắn, co giật tay chân, toàn thân lạnh, mạch đập yếu, tinh dịch liên tục chảy ra đến kiệt sức…

Xử trí

Xử trí theo quan điểm Đông y, trước hết người vợ phải hết sức bình tĩnh, hãy ôm giữ chồng theo tư thế nguyên trạng, hà hơi vào miệng, nhanh chóng dùng vật nhọn như kim băng, cây trâm cài tóc, kim châm cứu… châm mạnh vào đầu xương cùng cụt vị trí của huyệt trường cường gần hậu môn hay huyệt hội âm là điểm giữa nối từ gốc dương vật đến hậu môn. Với quan điểm này, ngày xưa người nữ trước khi về nhà chồng cha mẹ thường tặng cây trâm cài tóc nhằm vào mục đích trên; đồng thời dùng đầu ngón tay ấn vê mạnh vào huyệt nhân trung ở điểm giữa của rãnh nhân trung từ gốc mũi đến môi trên.

Còn theo quan điểm y học hiện đại, thượng mã phong là tình trạng đột tử do trụy tim mạch, là tình trạng cấp cứu tối khẩn cấp, trước hết người vợ phải hết sức bình tịnh để nhẹ nhàng chồng ở tư thế nằm đầu thấp, hà hơi, thổi ngạt, nếu ngưng tim phải ấn tim ngoài lồng ngực. Dù ở vào bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải cấp cứu ngay, cần người xung quanh trợ giúp, gọi điện thoại cấp cứu 115 để cấp cứu và chuyển đến bệnh viện, nếu chậm trễ, người bệnh sẽ ngừng tim, ngưng thở không hồi phục.

Phòng ngừa

Để phòng tai biến trên, trước hết nam ở độ tuổi lập gia đình nhất thiết phải có những kiến thức về sức khỏe và tình dục. Sinh hoạt tình dục điều độ, không giao hợp trong trạng thái cơ thể mệt mỏi, nhất là bệnh nhân có tiền sử nhồi máu cơ tim ở thời điểm dưới 4 tuần hay trên những bệnh nhân có những cơn đau thắt ngực không rõ nguyên nhân: trên người bệnh bị động kinh vừa qua cơn trong thời gian ngắn; không được uống nhiều rượu bia trước khi giao hợp; không ái ân nhiều lần trong thời gian ngắn hay khi mệt mỏi, sau lao động nặng, tránh căng thẳng cũng như ham muốn quá mức, và không bao giờ quên kiểm tra sức khỏe định kỳ, trong đó đo điện tim hay siêu âm tim là vô cùng cần thiết.

BS.CKI.TRẦN QUỐC LONG