Năm nào cũng thế, cứ đến mùa nắng nóng là một số bệnh có thể xuất hiện, đặc biệt lưu ý là các bệnh lây nhiễm làm cho nhiều người mắc phải. Dùng các biện pháp để phòng bệnh là điều hết sức cần thiết cho mọi người.

Bệnh gì có thể xảy ra trong mùa nắng nóng?

Mùa nắng nóng có rất nhiều bệnh xảy ra cho mọi đối tượng từ trẻ nhỏ cho đến người trưởng thành và người cao tuổi. Những bệnh thông thường hay gặp là bệnh về đường hô hấp trên như viêm tai, viêm họng, viêm mũi. Những bệnh này thường liên quan mật thiết đến khâu vệ sinh cá nhân như không đánh răng, súc họng sau khi ăn hoặc trước khi đi ngủ và sau khi ngủ dậy. Những đối tượng thường xuyên làm việc dưới nắng nóng hoặc trẻ nhỏ chơi ngoài trời nắng, tắm biển khi nắng nóng, nhiệt độ cao thì rất dễ mắc bệnh say nắng, say nóng. Những người làm việc trong hầm lò, đứng máy, đứng ngoài trời lúc nắng nóng, tập trung chỗ đông người cũng có thể mắc bệnh say nóng, say nắng. Say nóng thường xảy ra vào lúc xế chiều vì có nhiều tia hồng ngoại, nơi nóng - ẩm ướt, thông gió kém hoặc không có thông gió, trời oi bức. Còn say nắng xuất hiện lúc giữa trưa khi trời nắng gay gắt do có nhiều tia tử ngoại. Say nóng là do trung tâm điều hoà nhiệt của con người không thích ứng với điều kiện thời tiết xung quanh. Còn trong say nắng do bản thân trung tâm điều hoà thân nhiệt của con người bị chấn động, tấn công vì tia nắng chiếu thẳng vào gáy, vào đầu do vậy say nắng là bệnh nặng hơn nhiều và các triệu chứng xảy ra ngay từ đầu như sốt cao hơn 40^oC, có các dấu hiệu thần kinh ngay từ đầu nhất là ở người có bị xơ vữa động mạch. Uống các loại nước giải khát, ăn kem không hợp vệ sinh, uống nước chưa được đun sôi, ăn rau sống, thực phẩm chưa nấu chín (nem chua, nem chạo, tiết canh) có thể mắc các bệnh về đường ruột, ngộ độc thực phẩm bởi do E.coli, thương hàn, lỵ, đặc biệt nguy hiểm là vi khuẩn tả hoặc bệnh liên cầu lợn hoặc tụ cầu vàng hoặc vi khuẩn ngộ độc thịt. Triệu chứng điển hình là đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy cấp, nếu không cấp cứu kịp thời có thể trụy tim mạch, tử vong. Mùa nắng nóng cho nên một số côn trùng rất dễ phát triển, trong đó ruồi, nhặng, dán, muỗi là các loại côn trùng rất nguy hiểm trong việc truyền bệnh đối với con người. Do nắng nóng nên một số người thường ngại nằm màn, vì vậy có thể mắc một số bệnh như sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản hoặc ở vùng sốt rét lưu hành có thể mắc bệnh sốt rét bởi muỗi truyền bệnh. Viêm màng não do vi khuẩn cũng là một căn bệnh truyền nhiễm và rất có khả năng xảy ra trong mùa nắng nóng. Viêm màng não có thể do não mô cầu, H. influezae, S. pneumoniae… các loại vi khuẩn này thường ký sinh ở họng, hầu, khi gặp điều kiện thuận lợi là chúng sẽ gây bệnh. Bệnh này cũng có liên quan chặt chẽ với vệ sinh họng miệng của từng cá nhân. Mùa nắng nóng cũng có thể xảy ra nhiều bệnh thuộc về da như hắc lào, nấm kẽ (do nấm), ghẻ hoặc ghẻ nhiễm trùng, chốc đầu do liên cầu khuẩn hoặc do tụ cầu khuẩn. Một số trẻ bụ bẫm nếu vệ sinh da không sạch có thể mắc các bệnh do hăm kẽ ở cổ, nách, khuỷu tay, khoeo cẳng chân bởi vi khuẩn C.minusium. Ở một số người nhất là tuổi dậy thì có thể mắc bệnh trứng cá hoặc trứng cá tái phát vào mùa nắng nóng.

Nguyên tắc phòng bệnh

Để việc phòng các bệnh mùa nắng nóng tốt thì khâu vệ sinh môi trường và vệ sinh cá nhân cũng như an toàn vệ sinh thực phẩm là những việc hết sức quan trọng. Phải biết phòng bệnh từ bản thân mình cũng như mọi thành viên trong gia đình kể cả trẻ nhỏ đến người cao tuổi. Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh say nóng, say nóng luôn luôn được đề phòng không ra ngoài trời lúc nắng nóng, nhiệt độ cao, trời oi bức. Không tắm biển hoặc sông suối vào lúc còn nắng gắt. Cần có bảo hộ lao động tốt như nơi làm việc trong các hầm lò, nhà máy, công xưởng, nơi tập trung đông người luôn được thông gió. Những đối tượng có nguy cơ cao say nắng, say nóng nên chuẩn bị sẵn nước uống có pha thêm một ít muối ăn, tăng cường bổ dưỡng bằng các loại rau, quả tươi. Khi ra ngoài trời nắng cần đội mũ rộng vành, không ngồi lâu một tư thế khi có tia nắng mặt trời chiếu thẳng vào gáy (ví dụ ngồi thiền). Không uống nước chưa được đun sôi, không ăn, uống các loại nước giải khát bán dạo, bán ở vỉa hè không đảm bảo vệ sinh. Không ăn rau sống, không ăn các loại thực phẩm chưa nấu chín như nem chua, nem chạo, gỏi cá, thịt tái (phở tái). Cần phải nằm màn khi đi ngủ, kể cả ngủ ban ngày (muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết thường hút máu ban ngày) kể cả người lớn và trẻ em. Đối với trẻ nhỏ cần tắm rửa hằng ngày cho trẻ và lưu ý lau khô các kẽ để tránh ẩm ướt làm cho vi khuẩn dễ phát triển. Cần bảo vệ da không để da bẩn, xây xước. Mùa nắng nóng cần tích cực diệt muỗi và diệt bọ gậy bằng mọi hình thức từ dân gian đến các biện pháp dùng hoá chất. Một số bệnh đã có vaccin nếu người nào chưa có miễn dịch cần tiêm phòng bởi vì tiêm vaccin là biện pháp phòng bệnh hữu hiệu nhất.

PGS.TS.TTƯT. Bùi Khắc Hậu