Khoa Cấp cứu Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1 TPHCM thường tiếp nhận nhiều trẻ bị sốc phản vệ do thức ăn nhập viện trong tình trạng suy hô hấp nặng.

Trụy tim mạch do ăn canh tép

Bệnh nhi T.H.K, 10 tuổi, ngụ tại Bến Tre, được chuyển từ BV tỉnh đến BV Nhi Đồng 1 trong tình trạng hôn mê, trụy tim mạch, suy hô hấp phải thở qua nội khí quản bóp bóng. Trước đó một ngày, em ăn cơm với canh nấu tép, sau ăn 30 phút, em than mệt, nổi mày đay, ngứa toàn thân, sưng phù môi, mặt, lạnh tay chân. Sau đó, tình trạng của em xấu dần: mê, suy hô hấp nặng. Tại BV Nhi Đồng 1, các bác sĩ ghi nhận bệnh nhi biểu hiện hôn mê, tụt huyết áp, tưới máu kém, suy hô hấp phải thở qua nội khí quản, kết quả chụp X-quang phổi cho thấy có tổn thương phổi lan tỏa mà y học gọi là hội chứng suy hô hấp cấp nên em được giúp thở máy. Kết quả sau gần 3 ngày điều trị, tri giác em cải thiện dần, mạch huyết áp trở về bình thường, em được cai máy thở và tự thở được qua khí trời. Qua khai thác tiền căn dị ứng của em, các bác sĩ biết em hay bị dị ứng nổi mề đay khi ăn cua, thường là nhẹ và tự khỏi, nhưng lần này bệnh nhi bị sốc phản vệ quá nặng.

Các bác sĩ khuyến cáo cha mẹ biết con mình có cơ địa dị ứng cần lưu ý tránh những thức ăn mà trẻ bị dị ứng trước đây. Những trường hợp dị ứng nhẹ, việc giảm bớt, không ăn những thức ăn dị ứng là biện pháp tốt nhất ngăn chặn sự tái xuất hiện các triệu chứng dị ứng. Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến, Phó Khoa Hồi sức cấp cứu BV Nhi Đồng 1, cho biết đối với những trẻ đã từng bị sốc phản vệ do thức ăn tuyệt đối không nên thử ăn lại các thức ăn đó. Nếu lo ngại việc loại trừ một số thức ăn khỏi chế độ ăn của trẻ có thể dẫn đến sự mất cân đối trong dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, các bà mẹ có thể hỏi ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa để xây dựng chế độ ăn thích hợp cho con mình.

Nguy cơ tử vong cao

Theo bác sĩ Nguyễn Minh Tiến, dị ứng thức ăn là bệnh lý phổ biến ở trẻ em, xuất hiện sớm trong năm đầu đời (80%). Khoảng 6%-8% số trẻ em dưới 3 tuổi có ít nhất một lần bị dị ứng với thức ăn. Những thức ăn thường gây dị ứng ở trẻ em là: sữa bò, trứng và các loại đậu. Các nguyên nhân khác ít gặp hơn là các loại hải sản (tôm, cua, cá biển, sò, mực...). Một số chất phụ gia hoặc phẩm màu như: hàn the, bột ngọt, cũng có thể gây dị ứng cho trẻ. Ghi nhận tại BV Nhi Đồng 1 cho thấy dị ứng thức ăn phải nhập viện thường xảy ra ở trẻ 6–7 tuổi, gặp ở trẻ trai nhiều hơn trẻ gái với tỉ lệ gấp đôi. Các loại thức ăn thường gây dị ứng nặng ở trẻ em phải nhập viện là cá biển, tôm, trứng, mắm ruốc.

Sau khi ăn các loại thức ăn trên từ 30 phút đến vài giờ, trẻ có các triệu chứng như: nổi mẩn đỏ, đỏ da (38%), mề đay cấp (52%), ngứa khắp người, mắt sung huyết đỏ, sưng phù môi (45%), mắt. Những biểu hiện đầu tiên thường là chảy mũi, nổi ban, cảm giác ngứa ở miệng. Ngoài ra, trẻ còn có thể có các biểu hiện: khàn tiếng, hắt hơi, ho, khò khè, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy. Những trường hợp nặng chiếm đến 44% biểu hiện khó thở, thở rít, sốc phản vệ (22%) với các triệu chứng mệt, trụy mạch, tụt huyết áp. Có khi chỉ đơn thuần có triệu chứng ở đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn, đau quặn bụng, tiêu chảy. Tùy từng cơ địa mà dị ứng thức ăn có thể biểu hiện nhẹ hoặc trầm trọng. Các triệu chứng thường xảy ra một vài phút đến vài giờ sau khi trẻ ăn phải thức ăn gây dị ứng. Trong một số trường hợp hiếm, trẻ có thể rơi vào tình trạng sốc phản vệ rất nguy hiểm. Sốc phản vệ thường xảy ra nhanh sau khi trẻ tiếp xúc với chất gây dị ứng, khi đó trẻ có biểu hiện tím tái, huyết áp tụt hoặc kẹp, trụy mạch, suy hô hấp và cần được cấp cứu ngay. Phản ứng dị ứng nặng gây sốc phản vệ nếu không được cấp cứu kịp thời có thể tử vong nhanh chóng.

Trẻ bú mẹ ít dị ứng

Tình trạng dị ứng của bé thường mang tính di truyền, nghĩa là nếu trong gia đình, họ hàng có người từng bị dị ứng thì bé sẽ có nhiều nguy cơ dị ứng hơn. Không có điều trị đặc hiệu cho tình trạng dị ứng, một số bé có thể khỏi khi lớn lên, một số có thể bị suốt đời. Những trẻ được bú sữa mẹ ít nguy cơ dị ứng thức ăn hơn những trẻ không được bú sữa mẹ. Do vậy, các bà mẹ cần chú ý việc cho con bú trong vòng ít nhất 6 tháng đầu đời, đặc biệt cần thiết trong trường hợp ba hoặc mẹ có tiền sử về dị ứng, trong đó có viêm mũi dị ứng. Việc cho dần các loại thức ăn đặc vào khẩu phần ăn của trẻ trong quá trình ăn dặm sẽ giúp phát hiện thức ăn gây dị ứng. Tuy nhiên, có những trường hợp rất khó nhận biết đâu là tác nhân gây dị ứng, trong trường hợp này, bà mẹ phải ghi nhật ký thực đơn của bé để tìm ra tác nhân dị ứng thực sự. Đối với thức ăn được chế biến sẵn, nên đọc kỹ thành phần trước khi cho trẻ ăn.

Theo NLĐ