Từ trước đến nay, ngành giáo dục Việt Nam vẫn đang loay hoay trong việc tìm ra một cách giảng dạy tích cực, có khả năng khuyến khích học sinh phát huy một cách hiệu quả năng lực học tập của bản thân. Có rất nhiều phương án đã được đề cập đến nhưng một sự thay đổi thật sự thì vẫn còn ở phía trước. Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là do chúng ta chưa hiểu được tâm lý cũng như nhu cầu học hỏi của học sinh, bởi mỗi học sinh là một cá thể độc lập có những điểm mạnh, điểm yếu của riêng mình. WTT xin giới thiệu đến bạn đọc một bài viết trên website education.com bàn về những vấn đề liên quan đến khả năng tiếp thu của trẻ. Hy vọng đây là một tài liệu tham khảo bổ ích đối với bạn:

Ảnh: inmagine.com

Giáo viên và học sinh thường không hiểu nhau:

“Thầy giáo ghét con. Thầy hay nổi giận mỗi khi con thắc mắc”

“Khi con nói với thầy là con phải đọc một trang sách ba lần mới hiểu họ viết gì thì thầy lại bảo con lười học”.

“Con bị mắng vì cựa quậy trên ghế, nhưng chỉ vì con cảm thấy khó chịu và không thể tiếp tục nghe giảng nữa thôi”.

Những đứa trẻ thường nghĩ rằng chúng không nhận được sự thông hiểu từ phía giáo viên, nhưng chúng lại không tự giải thích được sự tình ấy là do đâu. Những giáo viên không đủ kiên nhẫn cũng thường cho rằng học sinh của mình lười và vô lễ trong khi họ đã cố gắng dạy dỗ chúng.

Vấn đề là ở chỗ phong cách học tập của những đứa trẻ khác nhau không hoàn toàn phù hợp với một cách dạy nhất định của giáo viên.

Không bao giờ hai người khác nhau lại có cách học giống nhau. Một vài người học tốt trong một môi trường nhất định, trong khi một số khác lại gặp khó khăn. Các em thường có suy nghĩ rằng đáng lẽ chúng sẽ học tốt hơn nếu thầy cô thay đổi cách truyền đạt.

Phần nhiều nhà trường và giáo viên không nhận thức đầy đủ rằng những học sinh khác nhau về khả năng và thiên hướng học tập sẽ cần những cách hướng dẫn khác nhau để tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả hơn. Một phương pháp dạy học cứng nhắc sẽ không bao giờ có tác dụng khuyến khích học sinh bộc lộ hết tiềm năng của mình. Chính điều đó sẽ gây hoang mang cho học sinh và khiến giáo viên gặp nhiều trở ngại trong giảng dạy.

Ảnh: inmagine.com

Mỗi đứa trẻ cần một cách giáo dục phù hợp:

Có ba cách tiếp nhận thông tin cơ bản: quan sát, lắng nghe và vận động. Nhưng ở hầu hết mọi người chỉ có một khả năng nổi bật, hai khả năng còn lại sẽ yếu hơn.

Những em có khiếu quan sát thích học hỏi thông qua những hình ảnh minh họa nhiều màu sắc, đường nét. Chúng thường có khả năng đọc rất tốt. Cách diễn đạt của những em này biểu hiện rất rõ khuynh hướng thiên về quan sát với những từ ngữ có ý nghĩa như “hình ảnh”, “điểm nhìn”, “thấy”, “tầm bao quát”. Những học sinh thuộc nhóm này thường thích ngồi ở những hàng ghế đầu trong lớp học để nhìn bảng và chăm chú nghe giảng. Chúng cũng có cách ghi chú bài học rất gọn gàng và khoa học.

Những trẻ thích học bằng cách lắng nghe lại thường bị ấn tượng với những từ mang ý nghĩa như “nghe”, “lắng nghe”, “giọng điệu”, “nhịp điệu”, “âm thanh”. Các em có khả năng ghi nhớ hầu hết những thứ nghe giảng trên lớp nhưng lại thường có vẻ lơ đãng trong giờ học. Những trẻ này thường sẽ hỏi lại thầy cô về những gì vừa được nghe giảng xong. Điều đó có thể khiến một số giáo viên không hiểu các em và nghĩ rằng chúng không chú tâm học hành.

Những trẻ thích vận động thường tiếp thu bài tốt qua những hành động cầm nắm hay di chuyển. Một số từ có thể gây chú ý với chúng là “ cảm nhận”, “cảm giác”, “nắm giữ” hay “trực giác”. Các em sẽ tiếp thu bài học tốt hơn khi được thực hành, được nhìn ngắm hay sờ vào những hiện vật cụ thể. Một số giáo viên cảm thấy không vừa lòng vì sự hiếu động của những trẻ này, nhưng thật ra phải tinh nghịch như vậy trẻ mới cảm thấy mình nắm được bài.

Ảnh: inmagine.com

Làm gì để giúp trẻ tiếp thu bài học tốt:

Làm sao chúng ta có thể phân biệt được trẻ thuộc dạng nào để có cách dạy dỗ phù hợp?

Chúng ta có thể cho trẻ làm trắc nghiệm.

Nhưng thật ra giáo viên có thể hiểu học sinh của mình thông qua những cách cư xử của trẻ trong lớp. Hoặc có thể nhận ra thiên hướng của chúng thông qua cách chúng tự thể hiện mình. Nếu trẻ nói rằng “Em nắm vấn đề rồi”, “Em có cảm giác là em biết…” hay “ Em tìm ra rồi” thì rất có thể trẻ thuộc nhóm những học sinh thích vận động.

Nếu một đứa trẻ dùng những từ ngữ như “Điều này nghe như là…” hoặc “Nghe cũng đúng” để đáp lại những gì được truyền dạy thì có lẽ bạn đã gặp một học trò có thiên hướng học bằng đôi tai.

Còn nếu trẻ nói “Con hình dung ra rồi” hoặc “ Con thấy vấn đề rồi” thì bạn có thể xếp chúng vào lớp học sinh có khiếu quan sát.

Những trẻ tiếp thu bài học qua quan sát sẽ học tốt hơn khi được ngồi gần chỗ trẻ có thể theo sát các lời giảng và điệu bộ của giáo viên. Vì chúng chỉ có thể phát huy tốt nhất khả năng của mình khi được đọc qua hay thấy qua một điều gì đó trước khi thực hành một mình. Trẻ cũng sẽ tiếp nhận được nhiều thông tin hơn khi ghi chú lại bài học với nhiều màu sắc hay đồ thị minh họa.

Những trẻ thích lắng nghe thường có xu hướng đọc to những gì mình ghi nhận được. Trẻ sẽ học tốt khi có ai đó thuyết minh cho trẻ một vài đoạn trẻ chưa thông hiểu bằng lời nói, trước khi trẻ vận dụng kiến thức ấy. Ngoài thầy cô, cha mẹ hay bạn bè có thể là những đối tác trao đổi phù hợp với trẻ.

Những trẻ thích vận động thì lại thích mày mò tìm hiểu một mình trước khi cần đến sự hỗ trợ của người khác. Vì hoạt động là một phần quan trọng giúp trẻ tiếp thu, giáo viên có thể đưa vào tiết học của mình những trò chơi mang tính tập thể hay cho trẻ xem những mẫu vật cụ thể để giúp trẻ học tốt hơn.

Những học sinh nghĩ rằng mình chẳng có khiếu học hành sẽ ngạc nhiên thốt lên “Aha” khi các em nhận ra mình có thể học theo cách của riêng mình. Trong nhiều trường hợp không phải vì trẻ không có khả năng mà là do cách dạy của giáo viên và cách học của học sinh chưa phù hợp với nhau. Một khi đã hiểu những điều vừa nói ở trên, rất có thể các em sẽ tìm ra cách học cho chính mình và các giáo viên có thể hòa hợp tốt hơn với học trò mình.