Cầm tờ giấy ghi các khoản thu của Trường mầm non 20-10, Q.1, TP.HCM, chị Thanh Minh nhẩm tính: “1.094.000 đồng - HS nhà trẻ mà sao đóng tiền như SV đại học vậy ta?”. Ngồi xuống ghế đá ở sân trường, chị xem kỹ hơn: “Mới chỉ có học phí, cơ sở vật chất, tiền ăn, vệ sinh phí và thẻ bảng tên đã như thế, còn tiền đồng phục, hội phí hội phụ huynh HS không biết bao nhiêu nữa”. Hỏi chuyện mới biết chị có đến ba đứa con: “Hai đứa lớn đang học THCS. Tính ra tiền học của ba đứa khoảng 2,5 triệu đồng, tui chưa biết lấy gì để đóng. Ông xã làm nghề bốc vác mỗi tháng được hơn 1 triệu đồng. Tui thì suốt ngày bán hàng rau ở chợ, bữa nắng còn có lời, ngày nào mưa coi như lỗ vốn. Ráng thêm một năm nữa, khi nhỏ út được 3 tuổi, tui cho nó ra chợ bán rau với má, khỏi cho đi học, tốn tiền quá”.

Không được thiếu 1 xu

Trong số 1.001 khoản chi đầu năm học, phụ huynh nghèo có thể “cắt”, có thể “xén” phần này, phần kia. “Nhưng riêng tiền trường phải đóng đủ, không được thiếu 1 xu - chị Đăng Phượng, phụ huynh ở Q.Gò Vấp, cho biết - Nhà tôi chỉ có hai đứa con mà đầu năm học đã lao đao vì tiền trường. Đứa lớn mới học lớp 4 Trường tiểu học Trần Văn Ơn, tiền đầu năm hơn 700.000 đồng. Càng ngày người ta càng đặt ra nhiều khoản thu: đã thu phí phục vụ bán trú mỗi tháng 30.000 đồng rồi còn thêm phí đồ dùng phục vụ bán trú 150.000 đồng/năm. Đồng phục thể dục mua một bộ còn được chứ đồng phục mặc lên lớp tiết kiệm lắm cũng phải hai bộ. Đã vậy, đến cái áo dành cho HS mặc để ngủ vào buổi trưa cũng phải là đồng phục, khổ hết biết”. Chị nói: “Mới lo được tiền cho thằng lớn thôi. Hôm qua lên trường mầm non, đọc thông báo thấy tiền trường của thằng nhỏ hơn 900.000 đồng, đang đánh tiếng sang vay đỡ của bác tổ trưởng tổ dân phố, tháng sau lĩnh lương trả lại”.

“Khó mấy cũng phải lo” - anh Nguyễn Hàng, nhà ở Q.Thủ Đức, khẳng định. Anh kể: “Tôi đã nghe nhiều chuyện rồi: chưa đóng tiền HS sẽ không được xếp lớp, chưa đóng tiền HS không được ăn trưa, không được nghỉ trưa tại trường... Năm nay, gia đình tôi “đỡ” hơn, chạy vạy cũng đủ tiền đem nộp cho trường. Năm trước, bà xã tôi phải đi vay nóng vì mùa mưa ít việc (vợ chồng anh Hàng làm phụ hồ), cả hai vợ chồng đều thất nghiệp”.

Cựu hiệu trưởng một trường THCS bán công (nay là công lập tự chủ tài chính) ở Q.Bình Thạnh, TP.HCM có lần tâm sự: “Phụ huynh trường bán công đa số làm nghề buôn gánh bán bưng, lao động giản đơn. Học phí và các khoản tiền trường vài trăm ngàn đồng một tháng không là gì đối với phụ huynh khá giả, nhưng với phụ huynh nghèo là một gánh nặng làm họ oằn vai. Có người khó khăn quá xin góp tiền từng ngày một cho con đi học.  Thấy thương lắm nhưng nhà trường chỉ có thể thực hiện miễn giảm cho những đối tượng chính sách theo qui định. Chế độ học bổng, chế độ miễn giảm ở ta vẫn chưa khuyến khích được dân nghèo đi học”.

Mới đây, khi góp ý về đề án tăng học phí của Bộ GD-ĐT, GS.TS Trần Hồng Quân, nguyên bộ trưởng Bộ GD-ĐT, cũng nhìn nhận: “Chế độ học phí ở ta mang tính cào bằng hiện đang tạo ra một sự bất công lớn trong xã hội. Người nghèo chưa được hỗ trợ đúng mức để đi học. Trong khi đó, Nhà nước vẫn chưa tạo được cơ chế cho phụ huynh giàu có trả phí cao hơn”.

Theo Th.S Nguyễn Thị Kim Thanh - trưởng Phòng giáo dục mầm non, Sở GD-ĐT TP.HCM: “Để tạo sự công bằng, chúng ta phải có nhiều loại hình trường và nhiều mức thu khác nhau. Ví dụ ngân sách phải cấp cho 100 trường thì nay ta cấp cho 50 trường nghèo. 50 trường còn lại có cơ sở vật chất hiện đại sẽ hoạt động theo cơ chế tự thu, tự chi - thậm chí còn phải đóng góp thêm để hỗ trợ trường nghèo. Con em người dân lao động sẽ được học trường công lập đúng nghĩa - không phải đóng học phí hoặc đóng nhưng rất ít. Con em người giàu sẽ vào các trường thu phí cao. Cứ như hiện nay, phụ huynh khá giả đóng mức phí quá rẻ, còn phụ huynh nghèo lại quá khó khăn”.

Một khi chưa thực hiện được chính sách để tạo sự công bằng giữa HS nghèo và HS con nhà khá giả, dù không tăng học phí, phụ huynh vẫn cứ lao đao.

Theo Hoàng Hương