Ai cũng biết thừa và thiếu vitamin cơ thể sẽ “lên tiếng”. Một trong những vitamin rất cần thiết cho chúng ta đó là vitamin A. Tuy chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong nhu cầu các chất dinh dưỡng mỗi ngày, nhưng vitamin A lại đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe.

Vitamin A có nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể con người, chẳng hạn đối với thị giác, sự có mặt của vitamin A là một phần không thể thiếu, bởi mắt được cấu tạo bởi các sắc tố có chứa vitamin A. Với các mô, vitamin A kích thích quá trình phát triển của các biểu mô như mô sừng, ruột và đường hô hấp. Nó cũng ảnh hưởng đặc biệt đến da, kích thích sự liền sẹo và phòng ngừa các chứng bệnh của da như trứng cá. Do vai trò quan trọng trong sự phát triển tế bào của con người, nên vitamin A là yếu tố không thể thiếu đối với sự phát triển của phôi thai và trẻ em. Vitamin A còn có vai trò đối với sự phát triển của xương, thiếu vitamin A làm xương mềm và mảnh hơn bình thường, quá trình vôi hóa bị rối loạn.

Vitamin A còn tham gia tích cực vào việc chống đỡ bệnh tật của cơ thể, đồng thời làm chậm quá trình lão hóa và ngăn chặn được một số bệnh ung thư do làm ngăn chặn sự phát triển của các gốc tự do.

Theo nhiều nghiên cứu, ở những người bị thiếu vitamin A trường diễn mắt sẽ kém, thậm chí dễ bị mù lòa vì 2 loại bệnh: quáng gà và bệnh khô mắt. Khi bị quáng gà, người bệnh sẽ không thể nhìn thấy mọi vật xung quanh lúc chập choạng tối, vì cả hai loại tế bào hình trụ và hình nón trong võng mạc thiếu chất retinol – dạng hoạt động của vitamin A, nó được đồng hóa trực tiếp bởi cơ thể – nên không thể đáp ứng được sự thiếu ánh sáng. Do thiếu retinol, nên người bị bệnh quáng gà cũng thường hay bị bệnh viêm gan và các bệnh khác liên quan đến gan (vì gan là nơi tồn chứa retinol). Còn nguyên nhân dẫn đến bệnh khô mắt là do tế bào trong hạch tuyến nước mắt có chức năng tiết ra nước mắt, nhưng vì thiếu vitamin A nên tế bào bị khô cứng, màng mắt bị khô, vi khuẩn không rửa sạch ở mắt, mí mắt sưng cứng đóng dử mắt. Nhiều khi mắt có mủ và bị nhiễm khuẩn nặng có thể đưa tới mù.

Ngoài tác động lên mắt, vitamin A cũng đóng vai trò quan trọng đối với làn da. Những người da bị khô và đóng vảy là do cơ thể thiếu retinol ở thời kỳ thứ nhất. Nhiều khi mọc những mụn nhỏ ở chân tóc, cổ, vai, lưng, bụng, mông và chân. Ngoài ra, nếu thiếu retinol, xương và răng cũng bị ảnh hưởng nặng. Răng dễ bị lung lay, thiếu men răng; còi xương...

Bổ sung vitamin A là điều rất cần thiết. Nhưng bổ sung theo cách nào? Tốt nhất là lấy từ nguồn thức ăn. Thực phẩm có nhiều chất tiền dẫn vitamin A và carotenoid là gan, trứng, sữa, thịt gà, cà rốt, rau giền, rau diếp, cà chua, đu đủ, xoài và cam.

Không được tự ý dùng vitamin A dạng thuốc vì thừa vitamin A cũng rất nguy hiểm cho sức khỏe. Sử dụng quá nhiều vitamin A một lúc hay trong một thời gian lâu dài sinh độc và bệnh. Uống một lúc trên 660.000 IU cho người lớn, và trẻ em uống một lúc trên 830.000 IU sinh ra nôn, mửa, xây xẩm, chóng mặt, mờ mắt nhìn thấy hai hình, bắp thịt không phối hợp hoạt động được. Triệu chứng này có thể kéo dài trong hai ngày. Khi liều thuốc uống quá nhiều đưa tới sẩn, ngứa, co quắp tay chân và bất tỉnh, cuối cùng có thể chết vì phổi không thở được. Hằng ngày uống 25.000 IU trở lên trong thời gian 30 ngày đưa đến tình trạng nhiễm độc kể trên. Uống quá nhiều chất caroten như uống nguyên chất cà rốt, nước cà chua có thể bị độc như: mũi nhăn, vàng da, mắt có vảy cá.